شاه اسماعیل دوم که همانند دیگر شاهان صفوی به سعد بودن ساعت برای انجام کار و تأثیر ستارگان بر سرنوشت آدمی اعتقاد زیادی داشت و به علاوه خود را در نجوم صاحبنظر میدانست ظهور ستاره دنبالهدار را که به گمان او نشانه مرگ زودرس پادشاهی بود، به فال بد گرفت و نگران زندگی خود گردید. همه شاه را بی حرکت دیدند که هنوز رمقی داشت و بعد آخرین لحظات زندگی شاه اسماعیل دوم سپری شد. چون نزدیک ظهر شد و شاه اسماعیل دوم از اتاق خارج نشد، میرزا سلمان جابری اصفهانی وزیر از حکیم ابوالفتح تبریزی که از نزدیکان شاه بود خواست که از پشت درب جویای حال شاه شود. دیار ژن مظلومیت و معصومیت و ادب را از مادرم به ارث برده است؛ مثلا وقتی خیلی کوچک بود بدون اینکه ما از او خواسته باشیم موقع عطسه و سرفه کردن جلوی دهانش را میگرفت یا چند روز پیش که لوزه سومش را جراحی کردیم و با بیحالی ناشی از بیهوشی از اتاق عمل خارج شده بود گفت: « گلوم خشکه. گرجیها پیش از ورود به ایران، مسیحی، و پیرو کلیسای ارتدکس گرجی، اما پس از ورود به ایران همگی با اختیار و تصمیم خود یا اجبار و تهدید لبهٔ تیز شمشیر، مسلمان شدند.

امیر رضا دلاوری

A᠎rticle w᠎as created by G᠎SA Content  Gener at᠎or D em᠎over​si​on!

اسکندر پس از یک پایداری نسبی، تاب مقاومت را از دست میدهد و میگریزد؛ بنابراین قلعه به تسخیر سپاه قزلباش میافتد و سولاق حسین تکلو با حکم شاه اسماعیل دوم به حاکمیت قلعه و دژهای اطراف منصوب میگردد. پس از مرگ شاه محمود، پسر او کامران میرزا به حاکمیت هرات رسید که از ایران اعلام استقلال کرد و عباس میرزا در آخرین سال عمر خودش محمد میرزا (محمدشاه بعدی) را برای سرکوبی او راهی آن سامان کرد. و بعد از مدتی نامعلوم وی را در مشهد به خاک سپردند. مهمترین آنها شخصی بود که در میان قبایل لر طرفداران زیادی پیدا کرد و توانست مدتی در آن نواحی در مقابل قزلباشها مقاومت کند. اسماعیل میرزا در زندان مطالبی خواند که بیشک اکثر آنها در مورد اساس و احکام تشیع بود که او را در فهم غلطِ لعن به صحابه پیامبر اسلام یاری کرد. اسکندر بیگ ترکمان (مورخ ایرانی دوره صفوی): اسماعیل سخت مورد عنایات و توجهات مخصوص پدرش شاه تهماسب بود و بنابراین این شگفت به نظر نمیآید که در اثر سبکسری جوانی و غرور گاهی از حد مجاز و مقرر پای فراتر گذارده باشد. شاه اسماعیل دوم ساختههای دیگران را در هم کوبید و به کشتار بیرحمانه بیگناهان پرداخت.

برخی دیگر هم در آن عصر مرگ شاه اسماعیل دوم را باور نداشتند و میگفتند وی کشته نشدهاست. دریافتشده در ۱۲ مهر ۱۳۹۸. شاه اسماعیل دوم در هنگامی که در حبس بود توانست بیشتر تفکر کند و پی به عواقب کینهوزی تشیع و تسنن که در آن دوره همراه با لعنت فرستادن به خلفای ثلاثه بود گردید. حسن روملو در کتاب احسنالتواریخ خود هیچ گونه اشارهای در مورد علاقه شاه اسماعیل دوم به مذهب تسنن و اقدامهایی که او در این باب کرده ننمودهاست. دستوری مهیا کرده بود که به موجب آن مذهب تسنن میبایست مذهب رسمی کشور میگردید. از آنجا که مذهب تشیع در آن هنگام کیش رسمی و عرفی جامعه بود و در میان قزلباشان و عامه مردم محبوبیت داشت، شاه اسماعیل دوم قادر نبود بیش از پیش بر سیاست تساهل و مسامح خود با سنیان پافشاری کند لذا با یک تاکتیک سیاسی تغییر خط مشی داد و کوشید اعتقاد خود به مذهب تشیع را آشکار دارد. محمود بن هدایتاله افوشتهای نطنزی: شاه اسماعیل دوم به حدی انصاف و عدالت را دربارهٔ مردم رعایت میکرد که رقم فسخ بر آیت عدالت انوشیروان عادل کشیده بود. شاه اسماعیل با کمک قبایل قزلباشان استاجلو، شاملو، روملو، شیخاوند و مردم ایل چگنی، که هواداران جدش شیخ صفیالدین اردبیلی و پدرش شیخ حیدر بودند، توانست در سال (۹۲۰ ق) آخرین پادشاه آق قویونلو را از میان بردارد و به حکومت ترکان بایندری (جده مادری خود) پایان دهد.

اسکندربیک ترکمان در خصوص مذهب شاه در اینجا تأیید میکند که شاه در نتیجه آن فعالیتها، کاری کرد که مردم و قزلباشان گمان به سنی بودن او بردند. شرفخان بدلیسی که به سلطان مراد سوم پناهنده شده بود در کتاب خود شرفنامه بدلیسی یکی از دلایل مرگ شاه اسماعیل دوم را منع کردن لعن برمیشمرد. یکی پرچمی گشوده شده و در اهتزاز در بیشاپور است و نسبتداده به شاپور دوم میباشد. در دوران شاه اسماعیل دوم وحشت و هراس مملکت را فرا گرفته بود و او تنها با جاری کردن جوی خون توانسته بود پایههای خودکامگی بیحد و حصر خویش را استوار سازد. نخستین ازدواج شاه اسماعیل دوم با دختر خالشبیگم (خواهر شاه تهماسب) و شاه نعمتالله یزدی بود که در ۱۵۵۵ میلادی صورت گرفت. شاه اسماعیل دوم پیش از مرگ دستور داده بود تا عباس میرزا (بعداً شاه عباس یکم) را در هرات به قتل برسانند. اقدام دیگر شاه طهماسب این بود که بر خلاف میل اسماعیل میرزائیان دستور داد زال بیک گرجی همانند قبل ملازم وی باشد و این نیز باعث تقویت حیدرمیرزائیان گردید. علیقلیخان شاملو بر اثر پافشاری مادرش خانیخان خانم که لله عباس میرزا بود تا چند روز از کشتن وی خودداری کرد که اتفاقاً در خلال این وقفه، شاه اسماعیل دوم به قتل رسید و عباس میرزا از فرمان قتل نجات پیدا کرد.

اگر از نوشتن این مطلب لذت بردید نسبت امیر رضا دلاوری و شاهرخ استخری و مطمئنا می توانید اطلاعات بیشتری در مورد سایت من لطفا از صفحه ما بخواهید.